Μοντελισμός: Ένας κόσμος υπό κλίμακα
Μπορεί κανείς να αναζητήσει τις ρίζες του μοντελισμού και στην αρχαιότητα. Ανάμεσα στα διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα συγκαταλέγονται και τα ξύλινα ομοιώματα ολόκληρου στρατού σε σχηματισμούς μάχης ενταφιασμένων στον τάφο ενός Πρίγκιπα της αρχαίας Αιγύπτου της 11ης Δυναστείας. Αυτές οι αιγυπτιακές ξύλινες φιγούρες είχαν αρκετή λεπτομέρεια των όπλων και της ενδυμασίας των στρατιωτών και θεωρούνται ως τα πρώτα μοντέλα στον κόσμο.
Ο άνθρωπος ως ένα δημιουργικό και ανήσυχο ον πάντα έψαχνε τρόπους να αναπτύξει τις δεξιότητες του και να εκτονώσει τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες. Ο μοντελισμός παρέχει αυτές τις δυνατότητες ανάπτυξης και δημιουργίας. Βέβαια ο μοντελισμός στη σύγχρονη εποχή έχει αλλάξει λίγο το πρόσωπό του αφού συνήθως δεν υπάρχει ο χρόνος για να σκαλίσει ή να δημιουργήσει κάποιος ένα μοντέλο από το μηδέν. Τώρα πλέον οι τεχνολογικές δυνατότητες προσφέρουν μοντέλα από πλαστικό, ξύλο ή ρητίνη σε επιμέρους τμήματα και το μόνο που έχει να κάνει κανείς είναι να διαβάσει καλά τις οδηγίες συναρμολόγησης για να το κατασκευάσει, χρησιμοποιώντας βέβαια τα κατάλληλα εργαλεία σε κάθε περίπτωση. Η τεχνολογική εξέλιξη παρέχει πλέον δυνατότητες άψογης αποτύπωσης και της παραμικρής λεπτομέρειας ώστε το τελειωμένο μοντέλο να διαφέρει ελάχιστα από το πραγματικό αντικείμενο.
Ο μοντελισμός αποτελεί ένα δημιουργικό και ενδιαφέρον χόμπι που συνδυάζει τη διασκέδαση με την ανάπτυξη δεξιοτήτων. Κατασκευάζοντας μοντέλα υπό κλίμακα ταξιδεύουμε με τη φαντασία μας σε άλλους κόσμους και εποχές ξεφεύγοντας από το άγχος και τη ρουτίνα της καθημερινότητας.
Αν κάποια βροχερή μέρα δεν έχετε όρεξη να πάτε να παίξετε μπάλα ή μπάσκετ εφοδιαστείτε με το μοντέλο που σας αρέσει, καθίστε σπίτι και κατασκευάστε το περνώντας ευχάριστα και δημιουργικά την ώρα σας.
Κατηγορίες μοντέλων
Ο μοντελισμός χωρίζεται σε δύο κατηγορίες.
· Είναι ο στατικός, ό,τι μπορούμε δηλαδή να τοποθετήσουμε σε ένα ράφι ή μια βιτρίνα. Άλλα από τα μοντέλα του στατικού μοντελισμού τα προμηθεύονται έτοιμα οι συλλέκτες τους και άλλα μπορούν να τα κατασκευάσουν οι ίδιοι, κολλώντας τα επιμέρους κομμάτια μεταξύ τους.
· Η δεύτερη κατηγορία, ο τηλεκατευθυνόμενος μοντελισμός, χωρίζεται στα θερμικά μοντέλα (αυτά που λειτουργούν με κινητήρα εσωτερικής καύσης) και στα ηλεκτρικά (με μπαταρία).
Και στις δυο κατηγορίες προσφέρονται αυτοκίνητα, αεροπλάνα, ελικόπτερα, σκάφη, μοτοσυκλέτες, τρένα κ.λπ., πιστές μικρογραφίες υπό κλίμακα. Οι ηλικίες κάτω των 12 ξεκινούν συνήθως με το στατικό, ενώ από 12 έως… 112 εστιάζουν, κυρίως, στον τηλεκατευθυνόμενο.Ναυπηγικά μοντέλα
Στις κουβέντες των Ελλήνων μοντελιστών έρχεται συχνά το όνομα του Κώστα Δαμιανίδη, που έχει αποτυπώσει τις ναυπηγικές γραμμές παραδοσιακών σκαφών και έχει επιμεληθεί πολλές συλλογές και εκθέσεις γύρω από τα παραδοσιακά σκαριά και τους ταρσανάδες - έναν «φυσικό χώρο» για μοντέλα. Όπως αναφέρει ο ιστορικός της ναυπηγικής Κώστας Δαμιανίδης, η κατασκευή ναυπηγικού μοντέλου ήταν πλέον μια καθιερωμένη πρακτική σε κάποια από τα ξυλοναυπηγεία του 20ού αιώνα. «Ίσως η σταδιακή αύξηση του μεγέθους των ξύλινων πλοίων που κατασκευάζονταν στα ελληνικά ναυπηγεία κατά το 18ο αιώνα, και συνεπώς η σημαντική πλέον δαπάνη κατασκευής τους, επέβαλαν τη χρήση ναυπηγικών μοντέλων για την εξασφάλιση μεγαλύτερου ελέγχου στο σχεδιασμό του σκάφους και σαφέστερης συμφωνίας μεταξύ πλοιοκτήτη και ναυπηγού» σημειώνει.
Τα ναυπηγικά αυτά μοντέλα κατασκευάζονταν με ίσιες σανίδες από σκληρό ξύλο (οξιά ή δρυ) πάχους 1-2 εκατοστών και ήταν συνήθως σε κλίμακα 1:20. Αφού οι σανίδες καρφώνονταν η μία πάνω στην άλλη, σχεδιαζόταν πάνω τους το περίγραμμα του καταστρώματος και των ποδοσταμάτων. «Κόβοντας κατάλληλα αυτά τα περιγράμματα είχαν μια πρώτη προσέγγιση στη μορφή του σκάφους» λέει ο Κώστας Δαμιανίδης.
Τώρα, ξεκινώντας από την καρίνα, σχεδίαζαν μία-μία τις ίσαλους, κόβοντας κάθε φορά την αντίστοιχη σανίδα ώστε να προχωρήσουν στην επόμενη. Τέλος, «αφού σχεδίαζαν και έκοβαν όλες τις ίσαλους, λείαιναν με προσοχή τις άκρες των σανίδων μέχρι να φθάσουν στην τελική μορφή του μοντέλου που θα ήταν το πρότυπο, σε μικρογραφία, του μισού σκάφους που επρόκειτο να κατασκευαστεί. Κατόπιν, στην επιφάνεια του μοντέλου που αντιστοιχούσε στο επίπεδο συμμετρίας του σκάφους, σημείωναν με γραμμές τις θέσεις των νομέων με τους αντίστοιχους αριθμούς. 'Οταν έλυναν τις σανίδες, αντέγραφαν τα περιγράμματα τους (ίσαλους) πάνω σε μια χάρτινη ή ξύλινη επιφάνεια χρησιμοποιώντας τις θέσεις των νομέων ως οδηγούς».
Η χρήση των ίσαλων, και το γεγονός ότι η διαδικασία που περιγράψαμε συνεχιζόταν στην περίφημη «σάλα», το ναυπηγικό δάπεδο απ' όπου προέκυπταν οι γραμμές του πλοίου, κάνουν αυτόν τον τρόπο σχεδίασης πιο κοντινό στα σύγχρονα ναυπηγικά πρότυπα.
Από το παρελθόν στο μέλλον
Οι απαρχές του σύγχρονου μοντελισμού μπορούν να αναχθούν χρονικά γύρω στο Μεσαίωνα. Τότε είχαν ξεκινήσει να φτιάχνονται ομοιώματα πολεμικών σκαφών, ώστε ο βασιλιάς να τα δει και να εγκρίνει. Στη συνέχεια, και οι ναυτιλιακές εταιρείες έφτιαχναν μοντέλα πριν από την κατασκευή του σκάφους, επίσης για την έγκριση... Αργότερα, όταν δημιουργήθηκαν τα ναυτικά μουσεία, γεννήθηκε κι ένα καινούργιο κύμα μοντελισμού.
Ρίχνοντας άλλη μια ματιά στο παρελθόν, θα δούμε ότι τα μοντέλα δεν κατασκευάζονταν παλιά από μοντελιστές. Ούτε κατά κανόνα και από ναυπηγούς. Ήταν οι ναυτικοί εκείνοι που, στις ώρες της μοναξιάς ή της μπουνάτσας, σκάλιζαν κάποιο ξύλο και του έδιναν διάφορες μορφές...
Πολλοί μοντελιστές αρχίζουν έτσι, από το απλό σκάλισμα ενός ξύλου, άλλοτε για να παραμείνουν στη γοητεία και την ελευθερία του «ναΐφ» και άλλοτε για να τους κερδίσει η «γνήσια» αποτύπωση της πραγματικότητας σε μικρογραφία.
Η παγκόσμια παράδοση στο μοντελισμό είναι γενικά να ακολουθεί κανείς τον τρόπο με τον οποίο φτιάχτηκε το καράβι στην πραγματικότητα - καρίνα, νομείς, πέτσωμα. Διαφορετική αξία έχει το μοντέλο όταν είναι όπως το πραγματικό σκάφος. Μια βαρκούλα, μια τράτα, μπορεί να είναι πολύ πιο δύσκολη από ένα ιστιοφόρο όταν φαίνεται όλο της το εσωτερικό και όλη η δουλειά, που πρέπει να είναι ανάλογη της πραγματικής, ούτε να την ωραιοποιήσεις, ούτε να ξεφύγεις. Ο νομέας, για παράδειγμα, δεν είναι ένα κομμάτι ξύλο, αποτελείται από τρία, πέντε κομμάτια. Αυτά, όταν είναι ανοικτή κατασκευή, πρέπει να φαίνονται
Κλίμακες μοντέλων
Κλίμακα ορίζεται ο λόγος της διάστασης ενός αντικειμένου (μοντέλου) ως προς την πραγματική του διάσταση. Οι πιο συνηθισμένες κλίμακες στο μοντελισμό ανά κατηγορία θέματος είναι οι εξής:
· Για αυτοκίνητα και νταλίκες η 1/24 και για μηχανές η 1/12
· Για τα πλοία η 1/700 και η 1/350
· Για τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα η 1/72 και η 1/48
· Τα άρματα μάχης και τα στρατιωτικά οχήματα αλλά και οι φιγούρες που τα συνοδεύουν είναι στην 1/35
· Η κλίμακα στα διοράματα εξαρτάται από τι αναπαριστά (π.χ. ένα διόραμα αεροδρομίου θα ακολουθεί την κλίμακα των αεροπλάνων. Φυσικά αυτές είναι μόνο μερικές από τις βασικές κλίμακες
Βασικά εργαλεία
Βασικά εργαλεία
Η συναρμολόγηση ενός κιτ απαιτεί κάποια βασικά εργαλεία
που είτε
είναι εξειδικευμένα για το συγκεκριμένο χόμπι, είτε μπορεί να υπάρχουν
στο σπίτι μας, όπως:
που είτε
είναι εξειδικευμένα για το συγκεκριμένο χόμπι, είτε μπορεί να υπάρχουν
στο σπίτι μας, όπως:
Κόλλα (για πλαστικό), Κυανοακρυλική κόλλα
(στιγμής), Κοπίδι, Κοφτάκι, Τσιμπιδάκι, Λίμα -
Ντουκόχαρτα, Ψαλίδι, Πινέλα, Χρώματα, Στόκος (για πλαστικό),
Οδοντογλυφίδες, μπατονέτες, μανταλάκια, Κεσεδάκια από γιαούρτι, από
γαλατάκια, χαρτί κουζίνας, οινόπνευμα κ.α.
Όπως κάθε δραστηριότητα, ο μοντελισμός απαιτεί κάποια πολύ βασικά μέτρα προστασίας. Έτσι…
Δουλεύουμε πάνω σε ένα φύλλο χαρτί, ή χαρτόνι ή καλύτερα μια επιφάνεια κοπής
Κλείνουμε την κόλλα και τα χρώματα αμέσως μόλις τα χρησιμοποιήσουμε για να μην τα εισπνέουμε
Αερίζουμε, κατά διαστήματα, το χώρο εργασίας μας
Δεν ανάβουμε φωτιά δίπλα στον πάγκο μας (πολλά από τα υλικά μπορεί να είναι εύφλεκτα) Χρησιμοποιούμε με προσοχή τα αιχμηρά αντικείμενα (κοπίδι, ψαλίδι, κ.α.), για να μην τραυματίσουμε τα δάχτυλα μας.
Και το σημαντικότερο, δεν υπάρχει κανένας λόγος να βιαζόμαστε. Όσο πιο αργά, τόσο καλύτερα…
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΟΦΙΚΙΤΗΣ
Αξιόλογα site για τον μοντελισμό
Ο μεγαλύτερος κόσμος-μινιατούρα τώρα και στον υπολογιστή σου
ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΟΥ ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου